Respublika hududidagi agrar sohaga ixtisoslashgan ho’jalik yurituvchi sub’yektlar uchun ekinzorlar holatini ekspress monitoring qiluvchi mobil lazer optik qurilma maketini yaratish va sinovdan o’tkazish. Ushbu qurilma uchuvchisiz boshqariladigan apparatlar (dronlar)ga o’rnatishga mo’ljallangan.

Loyihaning Umumiy Maqsadi:

Respublika agrar sohasida faoliyat yurituvchi xo‘jalik subyektlari uchun dronlarga o‘rnatiladigan portativ lazer lidar qurilmasi maketini yaratish, bu qurilma yordamida ekinzorlarning holatini tezkor ravishda monitoring qilish imkonini yaratish va sinovdan o‘tkazishdir.

Asosiy Maqsadlar:

1. Portativ lazer lidar texnologiyasidan foydalanib, ekinzorlarning real vaqt rejimida yuqori aniqlikdagi monitoringini ta’minlash.
2. Uchuvchisiz boshqariladigan apparatlar (dronlar) yordamida tezkor va samarali monitoringni tashkil qilish.
3. Ekinzorlar uchun optimallashtirilgan lazer lidar texnologiyasini yaratish va sinovdan o‘tkazish orqali fermer xo‘jaliklarining hosildorligini oshirish va ekinzorlarni kuzatish jarayonini avtomatlashtirish.

Loyihaning Texnologik Asoslari:

Lidar (Light Detection and Ranging) texnologiyasi — bu yorug‘lik impulslarini nishonga yo‘naltirib, aks etgan signallarni qayta ishlash orqali muayyan ob'ektlar haqidagi ma'lumotlarni yig‘ishga asoslangan texnologiyadir.

Lidar texnologiyasi portativ shaklda dronlarga o‘rnatiladi va ular yordamida ekinzorlar, maydonlar, hosilning holati va o‘suvchanligi haqida aniq ma'lumotlar olish imkoniyati yaratiladi.

Qurilmaning Texnik Tavsifi:

1. Lazer optik sensorlar: Qisqa va uzoq masofalardagi ob'ektlarni aniqlash uchun yuqori sezgir lazer datchiklari.
2. Portativlik: Qurilma kichik va yengil bo‘lib, har xil turdagi dronlar uchun moslashuvchan bo‘ladi.
3. Keng qamrovli tahlil: Ekinzorlar holatini (namlik, o‘suvchanlik, tuproq xususiyatlari) tezkor monitoring qilish va ma'lumotlarni qayta ishlash.
4. Energiya tejovchi texnologiya: Qurilma uzoq muddat ishlashi uchun optimallashtirilgan, past quvvat talab qiladi.
5. Ma'lumotlarni real vaqt rejimida uzatish: Uchuvchisiz boshqariladigan apparatlar yordamida to‘plangan ma'lumotlarni yerga uzatish va ularni tahlil qilish uchun zamonaviy aloqa texnologiyalari qo‘llaniladi (Wi-Fi, 4G/5G).
6. Ob-havoga chidamlilik: Qurilma qiyin iqlim sharoitlarida ham ishlash qobiliyatiga ega bo‘ladi.

Qurilmaning Amaliy Foydalari:

1. Tezkor Monitoring: Ekinzorlarning holatini tezkor va aniq monitoring qilish orqali, xo‘jaliklar hosildorlikni oshiradi, resurslar samarali taqsimlanadi va suvni tejash imkoniyati kengayadi.
2. Xarajatlarni qisqartirish: Mexanik monitoring va inspeksiya jarayonlariga ketadigan mablag‘larni sezilarli darajada kamaytiradi.
3. Hosildorlikni oshirish: Yerning sifatini aniqlash, tuproq holati va ekinlarning rivojlanishi haqidagi ma'lumotlar hosildorlikni maksimal darajada oshirishga imkon beradi.
4. Avtomatlashtirilgan Jarayonlar: Monitoring jarayonining avtomatlashtirilishi fermerlarning vaqtini tejash va tezkor qaror qabul qilish imkonini beradi.

Qurilmani Sinovdan O‘tkazish Bosqichlari:

1. Lidar komponentlarini yig‘ish va montaj qilish: Yengil vaznli, dronlarga moslashuvchan lazer optik tizimini ishlab chiqish.
2. Sinov ishlari: Portativ qurilmani kichik hajmdagi ekinzorlarda sinovdan o‘tkazish.
3. Ma'lumotlar yig‘ish va tahlil qilish: Qurilma tomonidan to‘plangan ma'lumotlarni monitoring qilish va real vaqt rejimida tahlil qilish imkoniyatlarini sinovdan o‘tkazish.
4. Qurilmaning texnik samaradorligini baholash: Qurilmaning samaradorligi, aniqligi va energiya sarfi sinovdan o‘tkaziladi va loyihani optimallashtirish ishlari amalga oshiriladi.

Loyihaning Bosqichlari:

1. Loyiha rejalashtirish:
   • Maqsadlar belgilash va texnik talablarni aniqlash.
2. Dizayn va ishlab chiqish:
   • Qurilmaning dastlabki dizayni va maketini ishlab chiqish.
3. Sinov va tahlil:
   • Qurilma komponentlari va dasturiy ta'minotining test ishlari.
4. Natijalarni optimallashtirish:
   • Sinov natijalariga ko‘ra, qurilmaning aniqligini va samaradorligini oshirish.
5. Bozorga chiqarish:
   • Agrar sektordagi xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun mahsulotni ommaviy ravishda yetkazib berish.

Kutilayotgan Natijalar:

• Ekinzorlar holatini real vaqt rejimida kuzatish va tahlil qilishning tez va aniq usuli.
• Dron yordamida avtomatlashtirilgan monitoring tizimi.
• Fermerlar uchun samarali va tejamli texnologik yechim.

Loyiha muhim agrar jarayonlarni texnologik kuzatuv bilan integratsiyalashni osonlashtiradi va bu nafaqat respublika agrar sohasini rivojlantirishga, balki ekologik va iqtisodiy barqarorlikni saqlashga ham xizmat qiladi.

TOSHKENT KIMYO - TEXNOLOGIYA INSTITUTI

Toshkent sh., 100011, Navoiy ko‘chasi, 32

• info@tkti.uz
• +998712447921