Kimyoviy qarshilik va mexanik mustahkamlik nuqtai nazaridan oltin ko'pchilik platina guruhidagi metallardan past, ammo elektr kontaktlari uchun material sifatida almashtirib bo'lmaydi. Shuning uchun mikroelektronikada oltin o'tkazgichlar va kontakt yuzalarini oltin elektrokaplama, ulagichlar va bosilgan elektron platalar juda keng qo'llaniladi.

Oltin yadroviy tadqiqotlarda nishon sifatida, uzoq infraqizil diapazonda ishlaydigan nometall qoplamasi va neytron bombasining maxsus qobig'i sifatida ishlatiladi. Deraza va vitraj oynaning ichki yuzasida yupqa oltin qatlami (20 nm) qishda istalmagan issiqlik yo'qotishlarini sezilarli darajada kamaytiradi, yozda esa binolar va transport vositalarining ichki qismini infraqizil nurlar bilan isitishdan himoya qiladi.

Oltin lehimlar turli metall yuzalarni juda yaxshi namlaydi va metallni lehimlashda ishlatiladi. Yumshoq oltin qotishmalaridan tayyorlangan yupqa qistirmalari ultra yuqori vakuum texnologiyasida qo'llaniladi.

Oltinning an'anaviy va eng yirik iste'molchisi zargarlik sanoatidir. Zargarlik buyumlari sof oltindan emas, balki uning boshqa metallar bilan qotishmalaridan tayyorlanadi, ular mexanik mustahkamligi va chidamliligi jihatidan oltindan sezilarli ustundir. Hozirgi vaqtda buning uchun Au-Ag-Cu qotishmalari qo'llaniladi, ular tarkibida sink, nikel, kobalt va palladiy qo'shimchalari bo'lishi mumkin. Bunday qotishmalarning korroziyaga chidamliligi asosan ularning oltin tarkibi bilan belgilanadi va rang soyalari va mexanik xususiyatlari kumush va mis nisbati bilan belgilanadi.

Stomatologiya katta miqdorda oltin iste'mol qiladi: toj va protezlar kumush, mis, nikel, platina va sink bilan oltin qotishmalaridan tayyorlanadi. Bunday qotishmalar korroziyaga chidamliligini yuqori mexanik xususiyatlar bilan birlashtiradi.

Oltin birikmalari bir qator kasalliklarni (sil, revmatoid artrit va boshqalar) davolash uchun ishlatiladigan ba'zi dorilar tarkibiga kiradi. Radioaktiv izotopi 198Au (yarimparchalanish davri 2,967 kun) radioterapiyada xatarli o'smalarni davolashda qo'llaniladi.

"OLMALIQ KON-METALLURGIYA KOMBINATI" AKSIYADORLIK JAMIYATI

Toshkent viloyati, Olmaliq shahri, Amir Temur ko'chasi, 53

• f.tashaliev@agmk.uz
• +99893 182 12 89