Stevia o‘simligi shakar o‘rnini bosuvchi dorivor vosita
Steviya o‘simligidan
olinadigan mahsulotlari, tibbiyotda, farmasevtikada, oziq – ovqat sanoat
sohalarida, qandli diabet, organizmda ortiqcha yog‘larni to‘planishi hamda
metabolik jarayonlarni buzilishi bilan bog‘liq bo‘lgan kasalliklarni oldini
olishda foydolaniladi. Bundan tashqari gipotenziv (qon bosimni pasaytiradi),
kardiotonik, antibakterial, antifungal, antiviral, diuretik, tonik hamda
yaralarni davolashda samarali vosita sifatida qo‘llaniladi. Steviya o‘simligi
tarkibining asosiy ustuvor koʻrsatkichlari:
Barglarining tarkibida shirin
taʼm beruvchi diterpenoid (steviozid) glikozidi mavjud. Steviozid moddasi 0,4 %
li saxaroza eritmasidan 300 barobar, 10 % li shakar eritamasidan esa 150
barobar shirinroqdir. Bundan tashqari, tarkibida flavonoidlar (kvertsetin,
rutin), mineral moddalar – (kalsiy, fosfor, kaliy, rux, temir, xrom, magniy,
selen, mis, marganets, kobalt), hamda vitaminlar (B guruhi, А, C, E va. h.k.)
mavjud. Steviya o‘simligi organizmga umumiy quvvat va mustahkamlovchi sifatida
taʼsir etadi. O‘simlikning tarkibidagi moddalar tishlarda yog‘ va boshqa
moddalar to‘planishiga yo‘l qo‘ymaydi. Bu esa tish emalini mikroblar tomonidan
yemirilishini oldini oladi. Steviya qondagi qand (shakar) miqdorini nazorat
qiladi va insulin garmoni faoliyatiga ko‘maklashib, organizmni qand bilan
taʼminlashda katta ahamiyat kasb etadi. Steviya o‘simligi tarkibidagi biologik
faol modda - glikozid (steviozid) organizimda tabiiy ozuqa o‘rnini bosuvchi
vositalardan biridir.
Xorazm Ma’mun
Akademyasi olimlari tomonidan yetishtirilayotmoqda. Ayni paytda steviya
o‘simligi 1200 tupi keltirilib qadalgan. 1 gektar maydonda 120 ming tup ko‘chat
parvarishlanadi. Bu 60 tonna shakar, deganidir.