Loyiha maqsadi: Inavatsion loyiha “Aholi xonadonlarida mexanik eshiklar harakati ta’siridan ekologik sof, yuqori quvvatli elektr energiya olish’’ ushbu loyiha aholi xonadonlaridagi burchak ostida ochilib yopiladigan odatiy eshiklarga o‘rnatilib eshikning ochilish yopilish harakati  mexanik ta’siridan foydalangan holda elkektr energiyasi ishlab chiqariladi.

Loyihaning asosiy maqsadi:

Loyihaning maqsadi - eshiklarning ochilishi va yopilishi natijasida hosil bo‘ladigan mexanik harakatni elektr energiyasiga aylantirish. Ushbu energiya uyda foydalanish uchun ishlatilishi mumkin, xususan, yorug‘lik, zaxira quvvat manbalari va boshqa maishiy texnikalarni quvvatlantirish maqsadida.

Texnologiyaning ishlash prinsipi:

Mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantirish:

Eshik ochilganda va yopilganda hosil bo‘lgan mexanik harakat kinetik energiya sifatida saqlanadi. Ushbu harakat maxsus mexanik-elektr generator orqali elektr energiyasiga o‘tkaziladi.

Generator tizimi:

Eshikning harakatiga mos keladigan generator eshikning yuqori qismiga yoki yoniga o‘rnatiladi. Eshik ochilganda va yopilganda, generator mexanik harakatni elektr energiyasiga aylantirib, batareyalar yoki akkuumulyatorlarda to‘plab boradi.

Energiyani saqlash va foydalanish:

Yaratilgan energiya kichik hajmdagi akkumulyator yoki batareyalarda saqlanadi. Bu energiya keyinchalik yorug‘lik diodli chiroqlar (LED), kichik maishiy texnikalar yoki zaxira energiya manbai sifatida ishlatilishi mumkin.

Energiya ishlab chiqarish mexanizmi:

Eshikning harakati generatorni harakatga keltiradi, generator esa mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantiradi. Qancha ko‘p harakat sodir bo‘lsa, shuncha ko‘p elektr energiyasi ishlab chiqariladi. Bu tizim kichik, ammo barqaror energiya ishlab chiqarish manbai sifatida xizmat qiladi.

Loyihaning afzalliklari:

Ekologik toza energiya:

Ushbu loyiha qayta tiklanadigan, ekologik toza energiya manbalariga asoslangan bo‘lib, hech qanday ifloslanish yoki chiqindilar hosil qilmaydi. Bu usul aholi uylarida foydalanishga yaroqli barqaror energiya manbai hisoblanadi.

Energiya samaradorligi:

Eshik ochilishi va yopilishi odatda kundalik jarayon hisoblanadi, bu jarayondan energiya olish qo‘shimcha kuch sarflashni talab qilmaydi va oddiy eshiklardan elektr energiyasi olish imkoniyatini beradi.

Qulay o‘rnatish va ishlatish:

Loyihada foydalaniladigan tizimlar oddiy eshiklar bilan moslashadi va ularni o‘rnatish oson. Bu qo‘shimcha texnik xizmat ko‘rsatishni talab qilmaydi va har qanday uylarda qo‘llanilishi mumkin.

Zaxira elektr energiyasi:

Loyiha orqali yaratilgan elektr energiyasi kichik hajmdagi elektr qurilmalar uchun zaxira quvvat manbai sifatida ishlatilishi mumkin, masalan, favqulodda yoritish tizimlari, kichik texnikalar va smartfonlarni quvvatlantirish uchun.

Har qanday turdagi eshiklarga moslash:

Tizim burchak ostida ochilib yopiladigan eshiklar, ayniqsa, ko‘p foydalaniladigan kirish yoki ichki eshiklar uchun samarali bo‘ladi. U ham qattiq mexanik eshiklar, ham avtomatik eshiklar uchun ishlatilishi mumkin.

Loyihaning ahamiyati:

Atrof-muhitga foyda: Qayta tiklanadigan energiya manbalari muqobillari qatoriga qo‘shilib, bu texnologiya ifloslanishni kamaytiradi va global isish ta’sirini kamaytirishga hissa qo‘shadi.

Mahalliy energiya ishlab chiqarish: Uyda energiya ishlab chiqarish imkoniyatini ta’minlab, bu texnologiya elektr energiyasidan foydalanish samaradorligini oshiradi va umumiy energiya xarajatlarini kamaytiradi.

Amaliy qo‘llanilishi:

Ushbu tizim uylarning ichki eshiklarida yoki jamoat joylarida foydalaniladigan eshiklarda ishlatilishi mumkin.

Eshiklar orqali olinadigan energiya kam hajmdagi elektr ehtiyojlarini qondirish uchun yetarli bo‘lishi mumkin, masalan, yorug‘lik chiroqlarini yondirish yoki kichik qurilmalarning zaryadlash manbai sifatida.

Xulosa:

Eshik ochilishi va yopilishi mexanik harakatidan elektr energiyasi ishlab chiqarish loyihasi innovatsion yechim hisoblanadi. Bu texnologiya ekologik jihatdan xavfsiz bo‘lib, uydagi oddiy harakatlardan samarali foydalanishga imkon beradi va energiya tejashga hamda barqaror kelajak yaratishga yordam beradi.

GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI

4-mavze, universitet kampusi, GulDU bosh binosi

• kushiev@ail.ru
• 994759134