Inden asosida ekoligik zararsiz biologik faol insektitsid (akarotsidlar) sintezini yoʻlga qoʻyish.Mahalliy xomashyo asosida import o'rnini bosuvchi, inden asosli akaritsid olish va ishlab chiqarishni yo'lga qo'yish.Gazni qayta ishlash asosida hosil bo'ladigan chiqit (otxod)dan Inden ajratib olinib, uning hosilalari asosida persoallashtirilgan akarotsidlar olinadi

Loyiha maqsadi:

Loyiha mahalliy xomashyo asosida ekologik jihatdan zararsiz, biologik faol insektitsidlar (akarotsidlar) ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻyishni maqsad qiladi. Bu insektitsidlar zararli hasharotlar, xususan, o'simliklar parazitlariga qarshi kurashda samarali bo'lib, atrof-muhitga zarar yetkazmaydi. Loyiha import o'rnini bosuvchi mahsulot ishlab chiqarishga qaratilgan bo'lib, gazni qayta ishlash jarayonida hosil bo'ladigan chiqitlardan (otxod) foydalanish orqali Inden ajratib olinadi va undan innovatsion akarotsidlar sintez qilinadi.

Loyiha tavsifi:

Inden – neft-gaz sanoatida chiqit sifatida hosil bo‘ladigan kimyoviy birikma bo‘lib, uni qayta ishlash orqali ekologik jihatdan xavfsiz insektitsidlar olish mumkin. Loyiha ushbu jarayonni sanoat miqyosida yoʻlga qoʻyish va undan biologik faol akarotsidlarni sintez qilishni maqsad qiladi.

Loyihaning asosiy bosqichlari:

Mahalliy xomashyo asosida Inden ajratib olish:

Gazni qayta ishlash jarayonida hosil bo‘ladigan chiqit (otxod)lardan Inden ajratib olinadi.

Inden birikmasi chiqarib olingandan so'ng, u biologik faol birikmalarga aylantiriladi va insektitsidlar ishlab chiqarish uchun tayyorlanadi.

Inden asosli insektitsidlar sintez qilish:

Inden asosida yangi turdagi insektitsid va akarotsidlar sintez qilinadi. Bu jarayonda biologik faol moddalar ekotizimga zarar yetkazmaydigan tarzda ishlab chiqariladi.

Insektitsidlar qishloq xo‘jaligidagi zararli hasharot va parazitlarga qarshi kurashda samarali bo‘ladi.

Akarotsidlar ishlab chiqarish va sinovdan o‘tkazish:

Sintez qilingan akarotsidlar va insektitsidlar laboratoriya sharoitida va dala tajribalarida sinovdan o‘tkaziladi.

Samaradorlik, xavfsizlik va ekologik uyg‘unlik jihatidan tekshiriladi.

Mahsulotning sanoat miqyosida ishlab chiqarilishini yo‘lga qo‘yish:

Mahsulotni sanoat miqyosida ishlab chiqarish uchun zarur texnologiyalarni joriy qilish, mahsulotni ommaviy ishlab chiqarishga tayyorlash.

Ishlab chiqarish jarayonida gaz chiqitlaridan foydalanish orqali chiqitlarni kamaytirish va mahsulot tannarxini pasaytirish.

Loyihaning maqsadi va vazifalari:

Inden asosida ekologik toza insektitsidlar sintez qilish:

Bu insektitsidlar qishloq xo‘jaligidagi zararli hasharotlar va parazitlarni bartaraf etish uchun samarali bo‘ladi va atrof-muhitga zarar yetkazmaydi.

Mahalliy xomashyo va chiqitlardan foydalanish:

Gazni qayta ishlash jarayonida hosil bo‘ladigan chiqitlardan foydalanish orqali xomashyoni samarali ishlatish, chiqindilarni qayta ishlash va iqtisodiy jihatdan foyda olish imkonini beradi.

Import o‘rnini bosuvchi mahsulot ishlab chiqarish:

Loyiha natijasida ishlab chiqariladigan insektitsidlar import o‘rnini bosuvchi mahsulotlar bo‘lib, ichki bozor talabini qondirish bilan birga eksportga ham yo‘naltirilishi mumkin.

Kutilayotgan natijalar:

Atrof-muhitga zarar yetkazmaydigan insektitsidlar:

Loyihaning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi natijasida biologik faol, ekologik xavfsiz insektitsidlar ishlab chiqariladi. Bu mahsulotlar qishloq xo‘jaligida parazit va zararli hasharotlarni yo‘q qilishda ishlatiladi, lekin o‘simliklar, tuproq va suv manbalariga zarar yetkazmaydi.

Qishloq xo‘jaligidagi samaradorlikni oshirish:

Yangi insektitsidlar qishloq xo‘jaligi mahsulotlari hosildorligini oshirishda va hosilning sifatini saqlashda yordam beradi.

Mahalliy ishlab chiqarishni rivojlantirish:

Mahalliy xomashyodan foydalanish va chiqindilarni qayta ishlash orqali iqtisodiy jihatdan samarador ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yiladi.

Innovatsion texnologiyalarni joriy qilish:

Gaz chiqindilaridan Inden ajratib olish va undan akarotsidlar sintez qilish texnologiyasi – innovatsion va barqaror yondashuv bo‘lib, bu texnologiya qishloq xo‘jaligi va kimyo sanoatida muhim ahamiyat kasb etadi.

Xalqaro bozorda raqobatbardosh mahsulot yaratish:

Loyiha natijasida yaratiladigan insektitsidlar ekologik jihatdan xavfsizligi tufayli xalqaro bozorda ham katta qiziqish uyg‘otishi mumkin.

Loyihaning ijtimoiy va iqtisodiy ahamiyati:

Ish o‘rinlarini yaratish:

Mahsulot ishlab chiqarish jarayonida yangi ish o‘rinlari yaratiladi, bu esa mahalliy iqtisodiyotga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini himoya qilish:

Zararli hasharot va parazitlarga qarshi samarali kurash natijasida qishloq xo‘jaligi hosildorligi oshadi, oziq-ovqat xavfsizligi ta’minlanadi.

Ekologik barqarorlikni ta’minlash:

Ekologik xavfsiz insektitsidlar ishlatilishi tufayli tabiat resurslari, jumladan suv va tuproq ekologik zarar ko‘rmaydi.

Umuman olganda, Inden asosida insektitsidlar ishlab chiqarish loyihasi qishloq xo‘jaligida zararli hasharotlarga qarshi kurashish va atrof-muhitni himoya qilishga yo‘naltirilgan innovatsion va ekologik barqaror loyiha hisoblanadi.

GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI, AGROBIOTEXNOLOGIYALAR VA BIOKIMYO ILMIY TADQIQOT INSTITUTI

Sirdaryo viloyati, Guliston sh. 4-mavze

• kushiev@gmail.com
• +998941680829